فرآورده های سفالی و روش های ساخت آن

سفالگری از محبوب ترین و قدیمی ترین هنر های ساخته ی دست بشر محسوب می شود؛ از پخت مخلوط آب و خاک رس، سفال به دست می آید که در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. سفالگری به اشکال مختلفی صورت می گیرد؛ روش فشاری، چرخ کاری، فیتیله ای، روش ورقه ای، قالبی، مکانیکی و… از جمله روش های سفالگری یا همان ساخت فرآورده های سفالی است.

فرآورده های سفالی

همانطور که در فوق گفته شد، محصولات مختلفی از سفال به دست می آید؛ انواع آجر های معمولی، تیغه ها (ایتال) و بلوک های سفالی، سرامیک، کاشی و… از جمله فرآورده های سفالی محسوب می شوند. از سرامیک برای ساخت سرویس های غذاخوری، واحد های حافظه ی کامپیوتری، کریستال های مصنوعی استفاده می شود. نکته ی دیگری که نیاز به توجه دارد این است که پیوند عجیبی بین سرامیک با صنایع الکترونیک و نظامی وجود دارد.

روش های ساخت فرآورده های سفالی

روش فشاری

در این روش با فشار دست، گل رس را شکل می دهند و برای خشک شدن به آن زمان می دهند.

روش چرخ کاری

در این روش کپه گلی را روی چرخی دایره ای شکل می دهند. پس اتمام کار آن را در معرض آفتاب قرار می دهند تا خشک شود سپس  آن را در کوره می پزند.

روش لوله ای یا فیتیله ای

در این روش، گل را با کف دست ورز می دهند تا به شکل لوله های طویل در آید، سپس آن را به حاشیه ی یک صفحه ی گرد گچی میچسبانند.

روش کارخانه ای

در این روش، تمام فرآیند های مربوط به ساخت ظروف سفالی توسط دستگاه های مکانیکی صورت می گیرد.

روش های تولید آجر (آجر های معمولی، تیغه های سفالی)

تولید آجر به دو روش دستی و ماشینی انجام می گیرد؛

روش دستی

در این روش با فشار دست، کپه گل ها را درون قالب می گذارند تا خشک شود، پس از خشک شدن، آن ها را درون کوره می پزند.

روش ماشینی

در این روش خشت ها به وسیله ی دستگاه های مخصوص به درون قالب ها ریخته شده و پس از قالب گیری و خشک شدن، وارد مرحله ی پخت می شوند.

تولید کاشی  و سرامیک

برای ساخت کاشی و سرامیک، ابتدا مواد اولیه را که شامل انواع خاک ها از جمله خاک رس و مواد دیگر است را با خرد کردن، آماده می سازند، پس از آن مواد آماده سازی شده، آسیاب می شوند تا قسمت های درشت آن خرد شود. سپس ماده ای روان کننده مانند سیلیکات سدیم به مخلوط مورد نظر افزوده می شود. در مرحله ی بعدی مخلوط مورد نظر به پودر تبدیل می شود. سپس پودر به دست آمده شکل دهی و پرس می شود تا به شکل کاشی و سرامیک در آید. در نهایت محصولات به دست آمده را خشک کرده و پس از لعاب کاری، آن ها را می پزند. در مرحله ی آخر اگر کاشی و سرامیک ها نیاز به پولیش داشته باشند، پولیش کاری شده و درنهایت روانه ی بازار مصرف می شوند.

کاربرد سرامیک

سرامیک ها کاربرد های مختلفی دارند؛

استفاده به عنوان ابر رسانای الکتریکی

به علت مقاومت الکتریکی پایین می توان با ایجاد شرایط دمایی خاص، برخی از سرامیک های تولید شده به عنوان یک ابررسانا عمل خواهد کرد.

 استفاده در صنایع پزشکی و تکنولوژی های پیشرفته ی زیستی

سرامیک ها در صنایع پزشکی به عنوان استخوان ها و مفاصل جایگزین به کار برده می شوند. همچنین برای انجام ایمپلنت دندان، از سرامیک ها استفاده می شود.

 استفاده در صنایع کامپیوتر و الکترونیک

برای ساخت خازن ها، آی سی ها، مقاومت ها، ترانزیستور ها و… از سرامیک استفاده می شود. تحولات اخیر موجب شده است که از سرامیک ها در ساخت کامپیوتر ها، تلفن های همراه، کنترلر های موتور اتومبیل ها، سیستم های ترمز، دوربین های دیجیتالی و… استفاده می شود.

 استفاده در ماشین های پیشرفته

از سرامیک ها در قطعات خودرو به خصوص قطعات برقی، استفاده می شود.